ศูนย์ศึกษาธรรมชาติกองทัพบก (บางปู) เฉลิมพระเกียรติ ๗๒ พรรษา มหาราชินี

Bangpu Nature Education center (BNEC)

ตั้งอยู่ภายในบริเวณกองอำนวยการสถานพักผ่อน (สถานตากอากาศบางปู) กรมพลาธิการทหารบก ด้วยความร่วมมือระหว่างกองทัพบก และ WWF ประเทศไทย สนับสนุนโดย บริษัท โตโยต้า มอเตอร์ ประเทศไทย จำกัด โดยศูนย์ศึกษาธรรมชาติกองทัพบก(บางปู)ฯ เป็นศูนย์ศึกษาฯ แรกที่เริ่มเปิดให้บริการด้านการศึกษาธรรมชาติ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2548 เป็นต้นมา ในปัจจุบันบริหารจัดการโดยมูลนิธิสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน(ประเทศไทย) – FEED Thailand

วัตถุประสงค์ แบ่งออกเป็น  3 ประการ ได้แก่

1. เพื่อเฉลิมพระเกียรติในวโรกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษาครบรอบ 72 พรรษา แห่งองค์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิตติ์ พระบรมราชินีนาถ
2. การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติป่าชายเลน โดยมีเป้าหมายคือการอนุรักษ์ป่าดั้งเดิมและเพิ่มพื้นที่ป่า (ชายเลน) ใหม่ในพื้นที่อ่าวไทยตอนใน
3. การใช้ประโยชน์ทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน โดยเฉพาะอย่างยิ่งทางด้านการศึกษาธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมให้แก่นักเรียนและผู้ที่สนใจทั่วไป โดยเฉพาะนักเรียนที่อาศัยอยู่ในเขตจังหวัดสมุทรปราการและพื้นที่อื่น ๆ ใกล้เคียง

จากพื้นที่ 639 ไร่ ของพื้นที่ชุ่มน้ำชายฝั่งใกล้ปากแม่น้ำเจ้าพระยาอันอุดมไปด้วยความหลากหลายทางชีวภาพทั้งพันธุ์ไม้เด่น อาทิเช่น แสมทะเล แสมขาว เป็นต้น ยังประกอบไปด้วยระบบนิเวศหาดโคลนที่มีสัตว์หน้าดินกว่า 70 ชนิด รวมถึงนกชนิดต่าง ๆ กว่า 250 ชนิด และในช่วงฤดูหนาวยังเป็นที่หยุดพักหาอาหารของนกชายเลนอพยพที่โดดเด่น คือ นกนางนวลธรรมดา ซึ่งได้กลายเป็นสัญลักษณ์ที่สำคัญของบางปู

นอกจากนั้น ศูนย์ศึกษาฯ แห่งนี้ยังได้รับการเสนอชื่อเพื่อขึ้นทะเบียนเป็นพื้นที่ที่มีความเหมาะสมในการเข้าร่วมภาคีความร่วมมือเพื่อการอนุรักษ์นกน้ำอพยพและการใช้ประโยชน์ถิ่นที่อยู่อาศัยอย่างยั่งยืนในเส้นทางอพยพเอเชียตะวันออก –ออสเตรเลีย (Partnership for the Conversation of Migratory Waterbirds and the Sustainable use of their Habitat in the East Asian – Australasian Flyway) นับได้ว่าพื้นที่ดังกล่าวมีความสำคัญระดับโลกและเป็นมรดกธรรมชาติของจังหวัดสมุทรปราการที่สำคัญ และยังช่วยป้องกันการพังทลายของหน้าดิน ลดความรุนแรงของพายุ รวมถึงเป็นแหล่งเรียนรู้ใกล้เมืองที่มีความน่าสนใจในด้านการศึกษาถึงคุณค่าและความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตต่าง ๆ ในระบบนิเวศ

ดังนั้นการรณรงค์สร้างจิตสำนึกให้กับเยาวชนและชุมชน จึงเป็นสิ่งจำเป็นอย่างเร่งด่วนเพื่อให้เด็กและเยาวชนได้เห็นคุณค่าและความสำคัญดังกล่าว โดยศูนย์ศึกษาฯ ได้เน้นกระบวนการสิ่งแวดล้อมศึกษาและใช้หลักสูตรแบบบูรณาการที่เชื่อมโยงและสอดคล้องกับหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2551 เพื่อให้โรงเรียนได้นำไปประยุกต์ใช้ตั้งแต่ภาคทฤษฎี(ห้องเรียนในโรงเรียน) สู่ภาคปฏิบัติ(ห้องเรียนธรรมชาติ) ที่เหมาะกับบริบทในชั้นเรียน โดยอาศัยสภาพธรรมชาติเป็นตัวกระตุ้นให้ผู้เรียนเกิดความสนใจและนำไปสู่การเรียนรู้ธรรมชาติอย่างเป็นระบบ ปัจจุบันได้ให้บริการกับกลุ่มเป้าหมายต่าง ๆ ด้วยหลักสูตรที่แตกต่างกันภายในระยะเวลา 3 – 6 ชั่วโมง หรือจัดในรูปแบบของค่ายเยาวชนอนุรักษ์ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม 1 คืน 2 วัน หรือ 2 คืน 3 วัน โดยจำนวนต่อกลุ่มไม่เกิน 50 – 100  คน โดยกระบวนการเรียนรู้ดังกล่าวผู้ที่เข้าเรียนจะต้องได้ร่วมคิด วิเคราะห์ สังเคราะห์ และมีส่วนร่วมในกิจกรรมให้มากที่สุด ทั้งนี้นับจากได้เริ่มให้บริการด้านการศึกษาตั้งแต่เดือนมีนาคม พ.ศ. 2548 จนถึงเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2560 มีนักเรียนจากโรงเรียนต่าง ๆ และบุคคลทั่วไปเข้ามาใช้บริการประมาณ 350 หน่วยงาน รวมผู้ใช้บริการกว่า 170,000 คน นอกจากนั้นทางศูนย์ศึกษาฯ ยังได้จัดทำค่ายสิ่งแวดล้อม ค่ายนักเรียนบูรณาการเรียนรู้สิ่งแวดล้อม ทักษะทางสังคม และหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง รวมถึงการจัดทำกิจกรรม CSR ให้กับหน่วยงานเอกชน

กิจกรรมพิเศษ

โครงการเยาวชนพิทักษ์รักษ์ป่าชายเลน (Bang Pakong Mangrove Youth Camp)

ค่ายเยาวชนพิทักษ์รักษ์ป่าชายเลน (BPMYC) จัดขึ้นวันที่ 17-18 พฤศจิกายน 2565 มีนักเรียนและครูกว่า 80 คน จาก 3 โรงเรียน ในตำบลท่าข้าม จังหวัดฉะเชิงเทรา เพื่อเปิดให้เยาวชนได้มีโอกาสเรียนรู้เรื่องราว ความสำคัญของระบบนิเวศป่าชายเลน แหล่งเรียนรู้ในชุมชน เพื่อนำไปสู่การอนุรักษ์  อ่านเพิ่มเติม

โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (อพ.สธ.)

มูลนิธิสิ่งแวดล้อมศึกษาฯ ร่วมกับกรมพลาธิการทหารบก ในนามศูนย์ศึกษาธรรมชาติกองทัพบกฯ (บางปู) ร่วมจัดกิจกรรมให้กับวิทยาลัยเทคนิคสมุทรปราการ (ปวช.) ในโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (อพ.สธ.) ฝึกสำรวจเกี่ยวกับพันธุ์ไม้ป่าชายเลน และเรียนรู้ชนิดพันธุ์ต้นไม้ที่ศูนย์ฯ บางปู และร่วมกันปลูกต้นไม้ชายเลนเพิ่มในพื้นที่วิทยาลัยฯ

ข้อมูลเพิ่มเติม

ศูนย์ศึกษาธรรมชาติกองทัพบก (บางปู) เฉลิมพระเกียรติ 72 พรรษา มหาราชินี 164 หมู่ 2 ถ.สุขุมวิท ต.บางปูใหม่ อ.เมือง จ.สมุทรปราการ 10280 โทร. 0-2709-5005 โทรสาร. 0-2709-5005 ต่อ 108 อีเมล์ : bnec.feed@gmail.com

Facebook : ศูนย์ศึกษาธรรมชาติกองทัพบกบางปู         Instagram : feed_bangpu        Youtube : ศูนย์ศึกษาธรรมชาติกองทัพบก(บางปู)ฯ

บทความที่เกี่ยวข้อง:  BANG PU: THAILAND’S FIRST URBAN NATURE EDUCATION CENTRE

ผลการปฏิบัติงาน: ศูนย์ศึกษาธรรมชาติกองทัพบกฯ (บางปู) ประจำปี พ.ศ. 2563 Thai version | English version